Writer’s block

Deze week knalde ik weer eens tegen de muur aan die writer’s block heet. Niet verrassend, het overkomt me regelmatig. In de loop der jaren heb ik me er willens nillens bij neergelegd dat writer’s block inherent is aan m’n job. Tot rond m’n achttiende kon ik schrijven zonder er zwaar bij na te denken.  Puur terend op inspiratie pende ik pagina’s opstellen en verhandelingen bijeen.

Tot er op de hogeschool een docente journalistiek was die orakelde: “Schrijven is 10 procent inspiratie & 90 procent transpiratie.” Ik klasseerde het aanvankelijk onder de rubriek clichés, maar zoals ook andere broodschrijvers zullen weten, is het een cliché dat vaak klopt. Stilaan moest ik wél beginnen nadenken over wat ik schreef. En dat is nooit meer veranderd. Soms lijkt het alsof mijn hoofd tijdens het schrijven door een dichte mist moet. Alles wat ik schrijf staat dan in mijn ogen stijf van de duffe constructies, terwijl de helft van wat ik elders lees wel Pulitzer Prize-materiaal lijkt.

Ik schrijf teksten die door velen in de categorie “lichte kost” geduwd zullen worden. Geen wereldschokkende artikels. Geen inzichten die tot wereldverbetering zullen leiden. Soms teksten met een informerend gehalte. Of soms enkel een lichtpuntje van amusement  en vertier. Dat maakt ze er niet gemakkelijker op om ze te schrijven. Ik heb een hekel aan het uniforme slappe gekir waaraan lifestyle journalistiek en copywriting vaak ten prooi valt.  Als ik voor de 27^ste keer een scenario schrijf over kerstbollentrends, dan mag dat 27^ste scenario niet perfect inwisselbaar zijn voor het 3^de scenario of het 18^de. Iedere tekst moet de frisheid uitstralen van iemand die voor het eerst tegen het onderwerp aan kijkt. De ene keer slaag ik daar al beter in dan een andere keer. En de lat zo hoog leggen kan ook verlammend werken. Een writer’s block kluisterde me vroeger soms een uur aan een leeg scherm. De weinige zinnen die toch voorzichtig kwamen aangespoeld kregen meteen een meedogenloze cursor over zich heen.

Ondertussen leerde ik een paar remedies tegen writer’s block (naast zorgen dat je een frisse kop hebt): schrijf je ideeën in mindmapping-stijl eerst op papier. Een tip van het Mechels copywriting-bureau Schrijf.be. Hun site barst trouwens van de praktische schrijftips. Verder komt die tekst er enkel door gewoon te schrijven. Ook al is het slecht,… gewoon schrijven, even laten liggen en dan herschrijven. Een tekst redigeren is altijd makkelijker dan er één te schrijven. Of het nu één van iemand anders of jezelf is.

In een nostalgisch moment keer ik eventjes terug naar de tijd dat schrijven nog vanzelf ging. Toen ik nog geen rekening moest houden met opdrachtgevers, formats of SEO. Simon Carmiggelt behoorde tot de verplichte literatuur op de lagere school. In de jaren tachtig verscheen hij nog op het scherm en las met verfrommelde blik voor uit eigen werk. Hij schreef ook wel over serieuze onderwerpen, maar wordt vooral herinnerd dankzij z’n cursiefjes. Zo noemden we columns in de jaren tachtig nog. “Stukkies” zei Carmiggelt zelf.  Hij verstond als geen ander de kunst om eenvoudige, alledaagse soms zelfs banale gebeurtenissen in een meeslepend verhaaltje te verwerken. 27 jaar na z’n dood klinkt z’n schrijfstijl wat oubollig en zelfs heel wat Nederlanders zijn hem al vergeten. Toch blijven de teksten meesterlijk in hun schijnbare eenvoud. Mocht je ook eens in een writer’s block vast zitten of gewoon eens je hoofd tot rust willen brengen, neem er dan een cursiefje van Carmiggelt bij en laat je meevoeren naar de Amsterdamse kroegen van pakweg vijftig jaar geleden. Of lees één van de biografieën. In tegenstelling tot z’n looks die een teruggetrokken en serieus type doen vermoeden, bevatte z’n privé-leven een aantal saillante details.